از چرم گیاهی و روش تولید آن چقدر می‌دانید؟
می‌دانستید که استفاده از چرم و محصولات چرمی در جهان قدمتی دیرینه دارد، مخصوصاً در کشور عزیزمان ایران؟ در کشور ما می‌گویند برای پیش‌داوری درباره هر شخص کافی است به کفش، کیف و کمربندش نگاهی بیندازیم. خب همین امر نشان‌دهنده جایگاه والای مصنوعات چرمی به‌عنوان محصولاتی لوکس در فرهنگ و اجتماع بشر خصوصاً ایران است.
شرکت‌ها و تولیدکنندگان محصولات چرمی با اطلاع از این جایگاه والای چرم، سال‌هاست که به تولید محصولات گوناگون چرمی و تبلیغ آن در جامعه می‌پردازند. اما از سوی دیگر هرازچندگاه بعضی رسانه‌ها، مطالبی منتشر می‌کنند که یادآوری می‌شوند، در فرآیند تولید چرم، چه صدمه‌های بی‌بازگشتی به محیط زیست وارد می‌شود !!! در بالاتر گفته شد که کشور ایران، از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوست خام و چرم در جهان است. اما این سؤال مهم در ذهن ما نقش می‌بندد که چه استانداردهایی در رابطه با تولید چرم در ایران و جهان وجود دارد.
چرم در دنیا به دو شیوه کلی تولید می‌شود :
1-تولید چرم با استفاده از مواد کرومی
2-تولید چرم با استفاده از مواد گیاهی
در روش اول، فضاهای بین‌سلولی سطح پوست خام با استفاده از مواد شیمیایی کرومی رنگ‌دهی می‌شود. این سنتی‌ترین و دیرینه‌ترین شیوه در تولید چرم است و تا سال‌های اخیر، عمده چرم تولیدی جهان با همین روش تولید می‌شد. اما امروزه در کشور های اروپایی و آمریکایی این روش منسوخ شده و کاملاً استفاده از آن ممنوع است، و حتی محصولات چرمی که با این روش یعنی روش کرومی تولید شده‌اند، اجازه حضور در بازارهای این کشورها را ندارند و عمدتا برای مصرف در سایر کشورهای جهان تولید می‌شوند.
کروم چیست؟ کروم یک فلز سنگین است که هم به محیط‌زیست و هم به سلامت انسان آسیب می‌رساند.
این آسیب‌رسانی سبب شده است که طی سال‌های اخیر، سیاست های دولت‌های کشورهای پیشرفته به سمتی سوق پیدا کرده است که برای تولید چرم و محصولات چرمی به استفاده از مواد گیاهی روی بیاورند. اما این در حالی است که در ایران هنوز همان روش نخست استفاده می‌شود و در خصوص آسیب‌رسانی و مضرات چرم‌های کرومی اطلاع‌رسانی صحیحی انجام نشده و قانونی هم متاسفانه برای محدود کردن استفاده از این نوع روش تولید چرم اتخاذ نشده است.
چرم‌هایی که به شیوه گیاهی تولید می‌شوند در مقایسه با چرم‌های کرومی مزیت‌ها و تفاوت هایی دارند:
1– زیبایی و جلای بیشتر
سطح چرم‌هایی که به شیوه گیاهی تولید و رنگ می‌شوند، حالت طبیعی خود را حفظ می‌کنند. خطوط ، رگه‌ها و بافت پوست در چرم‌های گیاهی، شکل اصلی خود را از دست نمی‌دهند اما این در حالی است که در روش کرومی، سطح منافذ چرم تا حدودی بسته شده و این هم به دلیل پوشیده شدن لایه ای از رنگ برروی آن است. همچنین در چرم‌های گیاهی، دورنگی بودن طبیعی است، اما چرم‌های کرومی دورنگ، با استفاده از پیگمنت رنگ می‌شوند.
2- دوستدار محیط‌زیست و سلامت
در فرآیند تولید چرم‌های گیاهی از فلزهای سنگین و مواد شیمیایی سمی استفاده نمی‌شود و به همین دلیل این نوع چرم هیچ آسیبی به پوست و بدن انسان وارد نمی‌کند. استفاده از چرم‌های گیاهی در آستر کفش، از آن‌جا که این نوع از چرم، دم و بازدم زیادی دارد و منافذ آن توسط مواد شیمیایی پر نشده است، سبب جذب عرق پا و جلوگیری از رشد قارچ و ایجاد بیماری و بوی بد در پا می‌شود.
3- بوی بهتری می‌دهند
چون در فرآیند تولید چرم گیاهی از ماده طبیعی تانن استفاده می‌شود، این نوع چرم بوی متفاوت و نسبتاً مطبوعی دارد.
4- مقاومت بیشتری دارد
چرم‌های گیاهی ساختار خود را در فرآیند تولید حفظ می‌کنند، کش نمی‌آیند و بعد از استفاده کم‌تر تغییر حالت می‌دهند.
5- شگل‌گیری ساده‌تر
چرم گیاهی در مقایسه با چرم کرومی، انعطاف بیشتری دارد و برای تولیدکنندگان محصولات چرمی مخصوصاً تولیدکنندگان مبلمان و البسه، استفاده از این نوع چرم راحت‌تر است.
6- کیفیت بالاتر
از آن‌جا که در چرم‌های گیاهی، منافذ پوست باز هستند و با لایه رنگ، پوشانده نشده‌اند، استفاده از پوست‌های آسیب‌دیده، لکه یا زدگی‌دار در تولید این نوع از چرم‌ها امکان‌پذیر نیست و بالطبع، کیفیت آن‌ها در حد بالایی است.
در آخر باید گفت که چرم‌های گیاهی دو ویژگی دیگر هم دارند که استفاده از آن‌ها را خاص‌تر می‌کند:
- نخست اینکه این چرم‌ها بدلیل مزیت‌ها و ویژگی‌هایی که گفته شد نسبت به چرم‌های کرومی بسیار گران‌قیمت‌تر هستند.
- دوم اینکه مانند هر محصول ارزشمندی، نیاز به مراقبت و نگهداری ویژه و خاص دارند. برای نمونه، استفاده از واکس‌های معمولی و متوسط و یا غیراستاندارد به سطح این چرم‌ها آسیب جدی وارد می‌کند و حتماً باید برای مراقبت و نگهداری از آن‌ها فقط و فقط از واکس‌های مخصوص چرم‌های گیاهی استفاده شود.
حال که درباره روش‌های تولید چرم طبیعی اطلاعاتی کسب کردید، این موضوع مطرح می‌شود که چطور می‌توان چرم طبیعی را از مصنوعی تشخیص داد. برای این منظور پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به راه‌های تشخیص چرم طبیعی در دکاموندشوز را نیز مطالعه نمایید تا با خیال راحت‌تری محصول چرم خود را خریداری کنید.